Τρίτη 4 Αυγούστου 2009

Η φωτογραφία

Πόσο καλλιτεχνική είναι σήμερα η φωτογραφία;
Είναι άραγε καλλιτέχνης ο φωτογράφος;
Δύο ερωτήματα που με απασχολούν αρκετό καιρό τώρα. Καταθέτω τις σκέψεις μου εδώ, και περιμένω τις αντιρρήσεις των αναγνωστών του Πυθαγόρα.
Πριν από κάμποσα χρόνια, η τηλεόραση μονόχρωμη τότε, πρόβαλε μια τηλεοπτική σειρά (σήμερα εξελληνισμένα σήριαλ!!!) με τίτλο «Ο φωτογράφος του χωριού». Αυτός ήτανε ένας καλοκάγαθος ανθρωπάκος, με την φωτογραφική μηχανή στον ώμο, διότι είχε αρκετά υπολογίσιμο βάρος και όγκο, γύριζε τα χωριά και φωτογράφιζε πρόσωπα και γεγονότα, πλέκοντας έτσι την ιστορία του συγκεκριμένου έργου που δεν θα μας απασχολήσει. Θα ασχοληθούμε όμως με την μηχανή του, και με την τέχνη του.
Έπρεπε να έχει μεράκι και γνώσεις, για να μπορεί να αποθανατίζει εκείνες τις στιγμές που ζούσε. Έπρεπε να φροντίζει να μην του λείπουν τα αναγκαία υλικά, ο χώρος για την εμφάνιση. Έπρεπε τέλος να πείσει το θέμα του αν ήταν άνθρωπος να ποζάρει.
Στις πόλεις υπήρχαν τα καλλιτεχνικά φωτογραφεία, με τους ογκώδεις προβολείς, και τον μόνιμο διάκοσμο (ντεκόρ), κάνανε φωτογραφίσεις που οι εκτυπώσεις τους ήτανε εβδομαδιαίες. Εκείνη την εποχή ήταν τέχνη να είσαι φωτογράφος, όπως τέχνη ήταν να είσαι οδηγός.
Με την πάροδο του χρόνου και την πρόοδο της επιστήμης γενικά, οι φωτογραφικές μηχανές μίκρυναν, άρχισαν τα αποτυπώνουν έγχρωμες εικόνες, και έγιναν κτήμα στην αρχή των πιο εύρωστων οικονομικά και κοινωνικά και αργότερα όλου του λαού. Και τότε όμως πήγαινε το φιλμ στο φωτογραφείο για εμφάνιση. Λίγοι ήτανε οι μερακλήδες που διατηρούσανε σκοτεινό θάλαμο μαζί με τον εξοπλισμό που χρειάζονταν για τις εμφανίσεις.
Αυτοί ήταν οι καλλιτέχνες του είδους.
Η εποχή μας άλλαξε πολλά πράγματα, μαζί με αυτά και την φωτογραφική τέχνη. Σήμερα ζούμε την ψηφιακή φωτογραφία. Ο καθένας μπορεί να αποθανατίζει όποτε θέλει ότι θέλει, με μεγάλη ευκολία. Ακόμα και τα φορητά τηλέφωνα φωτογραφίζουν. Φωτογραφίζει ο καθένας ανέξοδα, άσκοπα, αδιάκοπα και αδιάκριτα. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση της φωτογραφικής τέχνης, διότι έπαψε να είναι τέχνη. Αδιαφορεί για τον φωτισμό, την απόσταση την εστίαση και όλες τις υπόλοιπες παραμέτρους, διότι θα επεξεργαστούν στον υπολογιστή δίνοντας το επιθυμητό αποτέλεσμα, και τελικά εκεί θα αποθηκευτούν. Υπάρχουν και ηλεκτρονικά κάδρα, (κορνίζες), που προβάλουν τις ψηφιακές φωτογραφίες, καταργώντας και αυτήν ακόμα την εκτύπωση.
Όταν στο διαδίκτυο κυκλοφορούν εκατομμύρια ή ακόμα τολμώ να πώ δισεκατομμύρια φωτογραφίες, με ανεξάντλητα θέματα και πρόσωπα, που άραγε βρίσκεται η καλλιτεχνία στην φωτογράφηση;

2 σχόλια:

erevos είπε...

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας που οδήγησε στην ψηφιακή φωτογραφία, η τέχνη της φωτογραφίας δεν χάθηκε αλλά πέρασε σε μια ευρύτερη μάζα.Το αν το αποτέλεσμα της κάθε λήψης ειναι καλλιτεχνία η όχι εξαρτάται απο τον κάθε φωτογράφο και όχι απο το μέσο έτσι όπως γίνεται απο την γέννηση της φωτογραφίας.Ενώ υπάρχει και το ζήτημα του τι είναι καλλιτεχνία και γενικά τέχνη.Κάθε φωτογραφία μπορεί να μεταμορφωθεί σε έργο τέχνης όταν απέναντι της βρεθεί ο κατάλληλος θεατής.

Πυθαγόρας είπε...

Κάθε φωτογραφία μπορεί να μεταμορφωθεί σε έργο τέχνης όταν απέναντι της βρεθεί ο κατάλληλος θεατής.

Είναι μια απόλυτη αλήθεια, θα δούμε πολλές φορές τα αθώα παιδάκια, που απλά έχουν μουτζουρώσει ένα κομμάτι χαρτί με το μολύβι πως καμαρώνουν. Οι γονείς τους καμαρώνουν και αυτοί, όχι αληθινά, μα για να μην τα κακοκαρδίσουν και τα απογοητεύσουν. Όπως η φαντασία του παιδιού τρέχει, έτσι και του ενήλικα πετάει και μπορεί να φτάσει όπου θέλει. Έχω δει παιδάκια να εκστασιάζονται με πέτρες ή με φύλα από τα δένδρα, έχω δει και μεγάλους να χαζεύουν ώρα πολύ σε ένα πίνακα που εγώ τον προσπερνώ, και να αδιαφορούν σε κάποιον άλλο που εγώ θαυμάζω.
Είναι υποκειμενική η κρίσις της καλλιτεχνικής αξίας ενός έργου και ανάλογη με την διάθεση του θεατή.
Νομίζω πως ότι περνά σε μια ευρύτερη μάζα, χάνει την αρχική του αξία.
Αν και όλοι μπορούν να ζωγραφίζουν, πόσους θα λέγαμε καλλιτέχνες;
Από αυτούς που οδηγούν αυτοκίνητα, πόσους θα χαρακτηρίζαμε πιλότους. (ραλίστες)
Ακόμα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι πως όλοι τραγουδάμε, πόσοι όμως λέγονται αοιδοί;
Ας μην γελιόμαστε τα ταλέντα αναδεικνύονται σε κάθε είδους τέχνη. Εμείς που δεν είμαστε χρειαζόμαστε, πρέπει να το παραδεχόμαστε αφήνοντας τόπο σε κείνους που είναι αξιότεροι