Τρίτη 3 Αυγούστου 2010

Η τροφή σου, το φάρμακό σου...Του Γιώργου Ανδρεαδάκη*

Εδώ και 2.500 χρόνια η θαυμαστή ρήση του Ιπποκράτη (460 π.Χ. Κως-377 π.Χ. Λάρισα) παραμένει πάντα επίκαιρη: “η τροφή σου να είναι το γιατρικό σου, και το γιατρικό σου να είναι η τροφή σου”.
“Μητέρα κάθε ασθενείας είναι η κακή διατροφή” (κινέζικη παροιμία).
Το να γνωρίζει κανείς πως να ακολουθεί μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή ανάλογα με τις προσωπικές του ανάγκες, σημαίνει να διαθέτει τέτοιο πλούτο γνώσης ώστε να αντιμετωπίζει-ή και να προλαμβάνει-μικρά και μεγάλα προβλήματα υγείας.
Ολοένα και περισσότερες κρατικές υπηρεσίες και επιστημονικά ιδρύματα σε παγκόσμιο επίπεδο, συμφωνούν στο ότι η διατροφή επηρεάζει την υγεία σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Οι έρευνες σχετικά με το αντικείμενο πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Η διατροφή διαθέτει ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα: είναι ο μόνος καθοριστικός για την υγεία παράγοντας, που εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς τους ίδιους και τις συνήθειές μας.
Εμείς έχουμε τον τελευταίο λόγο για το τι περνά ή όχι από το στομάχι μας. Ο όρος “ποιότητα στη διατροφή μας” έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, σαν αποτέλεσμα εθνικών και παγκόσμιων αλλαγών στην αγροτική πολιτική, στον αυξανόμενο ανταγωνισμό, καθώς και στη συνεχή αύξηση του ενδιαφέροντος για την παραγωγή υγιεινών και ποιοτικών τροφίμων, τα οποία έχουν παραχθεί με σεβασμό προς το περιβάλλον.
Τα φυτά συνθέτουν χημικές ενώσεις που ονομάζονται φυτοχημικά, για να αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους. Αυτές οι ουσίες είναι πολύτιμες για την υγεία μας και αποτελούν σημαντικό μέρος της ανθρώπινης διατροφής. Οι ιδιότητές τους είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την υγεία του ανθρώπου και συμβάλλουν στη μείωση της εμφάνισης χρόνιων παθήσεων. Ανάμεσα στις ιδιότητές τους συγκαταλέγονται οι αντικαρκινικές, οι αντιφλεγμονώδεις, η προστασία ενάντια στην αρτηριοσκλήρυνση, στα προβλήματα όρασης και σε άλλες μορφές παθήσεων. Σύμφωνα με μελέτες, σημαντικός παράγοντας για να μπορέσουμε να επωφελούμαστε από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σε ημερήσια βάση.
Στόχος όμως μεγάλου μέρους της επιστημονικής κοινότητας, είναι η κατανόηση της βιοσύνθεσης των φυτοχημικών και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Οι μελέτες αποδίδουν την αύξηση ή τη μείωση των φυτοχημικών σε παράγοντες όπως το σύστημα καλλιέργειας, ο γονότυπος, ο προγραμματισμός της εποχής φύτευσης, ο εμβολιασμός, η θερμοκρασία ή η ποσότητα της άρδευσης, ο φωτισμός, η σύσταση του εδάφους, η λίπανση, αλλά και μετασυλλεκτικοί χειρισμοί και τρόπος παρασκευής του φαγητού.
Οι διατροφικές συνήθειες ενός τόπου πέραν από τη θρεπτική τους αξία, είναι και δείγμα πολιτισμού. Ο άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε απλώς για να τρώει το φαγητό του όπως η μηχανή του αυτοκινήτου που καταβροχθίζει τη βενζίνη του ρεζερβουάρ. Το φαγητό είναι ταυτόχρονα επικοινωνία με τον Θεό και με τους ανθρώπους, την οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους. Η επικράτηση του “φαστφουντάδικου” και του “ντελίβερι” πέραν από τις αρνητικές επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία (παχυσαρκία, αρρώστιες, δηλητηριάσεις κ.λ.π), είναι πλήγμα κατά του πολιτισμού της ανθρωπότητας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, αποτελεί η κρητική διατροφή. Ηταν λιτή και είχε σαν βάση το ελαιόλαδο. Η κατανάλωση κρέατος ήταν αρκετά περιορισμένη (μια φορά την εβδομάδα ή και καθόλου στις περιόδους νηστείας). Οι πρωτεΐνες προέρχονταν κυρίως από όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, ψάρια και θαλασσινά. Η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και άγριων χόρτων υπερέβαινε τα 600 γραμ./ημέρα. Σταφύλια, σταφίδα, σύκα (φρέσκα ή ξερά), κρασί, ρακί, ροφήματα από τα βότανα της Κρήτης, μέλι, εσπεριδοειδή, συμμετείχαν στην καθημερινή διατροφή. Οι Κρητικοί είχαν έντονη σωματική άσκηση και περπατούσαν περίπου 13 χιλιόμετρα την ημέρα.
Σήμερα, όλοι οι διατροφολόγοι του κόσμου καθώς και οι γιατροί όλων των ειδικοτήτων, αποδέχονται την κρητική διατροφή ως την πλέον υγιεινή. Εχει γίνει γνωστή και ως μεσογειακή διατροφή και κατακτά ολοένα και περισσότερο τις αγορές του κόσμου.
Με πυρήνα αυτό το πρότυπο, μπορούμε να εμπνευστούμε και να δημιουργήσουμε ένα νέο ευρωπαϊκό διατροφικό πολιτισμό.
Το ελαιόλαδο, αποτελεί τη βάση της μεσογειακής διατροφής και είναι το μόνο λάδι που προέρχεται από ολόκληρο το φρούτο και όχι από σπόρους.
Το καλής ποιότητας ελαιόλαδο, περιέχει φυτοχημικά συστατικά, ικανά να προκαλέσουν τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων και μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου.
Ο εμπλουτισμός της καθημερινής μας διατροφής με αγνό παρθένο ελαιόλαδο, μπορεί να προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για την υγεία μας, σε συνδυασμό βέβαια με την ισορροπημένη διατροφή. Το ελαιόλαδο ήταν και παραμένει η κύρια πηγή ενέργειας των Κρητικών για περισσότερο από 4.000 χρόνια. Εκτός από τη σπουδαιότητά του στη διατροφή των μεσογειακών κυρίως λαών, είναι επίσης γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Οι θεραπευτικές αρετές του ελαιολάδου ή του “υγρού χρυσού” όπως συνήθιζε να το αποκαλεί ο Ομηρος, είχαν διαπιστωθεί από γιατρούς της αρχαιότητας όπως ο Γαληνός, ο Ιπποκράτης και ο Διοσκουρίδης.
Τα αγνά, ανόθευτα και αυθεντικά τρόφιμα που αντιστέκονται στη λογική της χημείας και του έτοιμου φαγητού της καταναλωτικής κοινωνίας, είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της επιδημίας των χρόνιων νοσημάτων. Η σύγχρονη Ιατρική δεν λάμβανε σοβαρά υπόψη τη σημασία της διατροφής ακόμα και μέχρι πριν λίγα χρόνια (50 περίπου), θεωρώντας μύθους και λαϊκές δοξασίες τις απόψεις των υποστηρικτών της, επειδή στερούνταν επιστημονικά τεκμηριωμένων αποδείξεων. Η συνδυασμένη έρευνα της γεωπονίας, της φαρμακευτικής, της ιατρικής, καθώς και της διαιτολογίας, θα ανοίξουν νέους δρόμους για τη διατροφή, την ποιότητα ζωής, το περιβάλλον και κυριότερα τον πολιτισμό.

* Ο Γιώργος Ανδρεαδάκης είναι τεχνολόγος γεωπόνος

Δεν υπάρχουν σχόλια: